Krzysztof Penderecki – Polski Kompozytor

Urodził się 23 listopada 1933r. w Dębicy, zmarł 29 marca 2020r. w Krakowie. Wywodził się z rodziny artystycznej, jego ojciec, dziadek, a także kuzyn byli muzykami. W wieku 6 lat zaczął uczęszczać na lekcje gry na fortepianie, które po pewnym czasie przerwał (ze względu na podejście prowadzącego). Nie zakończył jednak swojej przygody z muzyką. Już po drugiej wojnie światowej zaczął uczyć się gry na skrzypcach. Jego pierwsze kompozycje ukazały się w  formie ćwiczeń na skrzypce. W okresie międzywojennym nie było dostępu do etiud, stąd własne nuty. Dalsze wykształcenie muzyczne zdobywał w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej W Krakowie (w klasie polskiego muzyka Artura Malawskiego).

Pierwsze sukcesy

Swoje pierwsze osiągnięcia zdobył w 1959r. w konkursie Związków Kompozytorów Polskich za Strofy, Emanacje oraz Psalmy Dawida. Dzięki nagrodzie miał możliwość wyjazdu na zagraniczną uczelnię. Dalsze dzieła Pendereckiego dotyczyły muzyki filmowej oraz teatralnej. Pierwszym spektaklem, w którym publiczność miała szansę usłyszeć kompozycje muzyka był Złoty Kluczyk (reż. Władysław Jarema). Kolejne produkcje do których muzykę napisał Krzysztof Penderecki to m.in.: Bulandra i diabeł (reż. Jerzy Zitzman i Lechosław Marszałek), Nie ma końca wielkiej wojny (Jana Łomnickiego). Fragmenty jego dzieł wykorzystał również Andrzej Wajda do filmu Katyń. Oprócz tego w jego oprawie muzycznej znajdziemy również 20 spektaklów dramatycznych, ponad 40 lalkowych, ok.11 filmów dokumentalnych i fabularnych oraz powyżej 25 filmów animowanych. Pierwszy rozgłos w skali światowej zyskał dzięki utworom, w których posługiwał się oryginalnymi technikami artykulacji, do takich utworów należała: Pasja według św. Łukasza i Diabły z Loudun.

Twórczość Pendereckiego

Dzieła wybitnego muzyka jak już wcześniej było wspomniane charakteryzowały się nietradycyjnymi sposobami wydobywania dźwięków z instrumentów, takiemu rodzajowi wykonania utworów nadano później nazwę sonoryzmu. Przykłady takiej specyfiki możemy m.in. usłyszeć w utworach takich jak: Tren Pamięci Ofiar Hiroszimy, Polymorphia i De natura oraz wspominana wyżej Pasja według św. Łukasza. W swojej pracy Krzysztof Penderecki wykorzystywał także tzw. aleatoryzm niezamierzony, czyli inaczej niedokładny zapis partytury, pozwalało to na usprawnienie procesu tworzenia nut na ogromne obsady, a także szybsze realizowanie zamówień. W latach 70. zrezygnował z stosowania techniki sonorystycznej, a w zamian zaczął wprowadzać kompozycje tonalne, które znalazły aprobatę publiczności. Do takich utworów zaliczane jest Polskie Requiem. Sam proces twórczy wieloczęściowych utworów Pendereckiego nie był ciągły, dopiero kilka lat po wydaniu pierwszych części można było usłyszeć kolejne. Jako inne usprawnienie procesu twórczego wykorzystywał uczniów, którzy po początkowych szkicach artysty opracowywali dokładną obsadę.

Penderecki jako nauczyciel

Po ukończeniu studiów Krzysztof Penderecki został nauczycielem na uczelni, którą sam wcześniej ukończył. W roku 1972 został nominowany na rektora, tym samym po objęciu tego stanowiska krakowska szkoła stała się jedyna uczelnią w Polsce, które zatrudniała niepartyjnego wykładowcę. Penderecki był rektorem przez 15 lat.