Klawiatura pianina. Dlaczego ma 88 klawiszy?
29 marca 2022 to dzień pianina. To święto obchodzone jest od 2015 roku. Pomysłodawcą tego dnia jest znany niemiecki pianista Nils Frahm. Termin obchodzenia Piano Day – nie jest przypadkowy. To 88. dzień roku, dokładnie tyle klawiszy liczy fortepian czy też pianino.
Standardowe pianino ma 88 klawiszy: 52 białe i 36 czarne. Ale kto zdecydował, że ta liczba będzie normą i dlaczego?
Zanim wynaleziono fortepian, kompozytorzy pisali dużo muzyki na klawesyn, który ma zaledwie 60 klawiszy.
Oznaczało to, że wszystko, co pisali, ograniczało się do pięciooktawowego zakresu klawesynu.
Pierwszy Fortepian.
Około 1700 roku Bartolomeo Cristofori, technik instrumentów muzycznych z Padwy we Włoszech, zdecydował, że nadszedł czas na unowocześnienie klawesynu – i wymyślił nowy instrument klawiszowy z mechanizmem młotkowym.
Cristofori został wynajęty przez dwór florencki wielkiego księcia Ferdynanda Medyceusza w 1688 roku, aby opiekował się ich klawesynami, a ostatecznie innymi instrumentami.
Inwentarz instrumentów Medyceuszy z 1700 r. wymienia „arpicimbalo” (dosł. instrument przypominający klawesyn) wynaleziony przez Cristoforiego. Instrument miał zupełnie nowy mechanizm młoteczkowy i tłumiący, dwie klawiatury i zakres czterech oktaw (49 klawiszy).
Dziennikarz Scipione Maffei opisał go w 1711 roku jako „gravicembalo col piano, e forte” (klawesyn z cichym i głośnym dźwiękiem). To tutaj coraz pierwszy „pianoforte” znalazło swoją nazwę.
Większe możliwości dla kompozytorów.
Po tym, jak rozeszła się wieść o cudownym muzycznym wynalazku Cristoforiego, kompozytorzy zaczęli pisać coraz więcej muzyki na fortepian.
Ale zakres czterech oktaw instrumentu był ograniczający. Tak więc producenci fortepianów zaprojektowali nowe fortepiany z większą liczbą klawiszy, aby kompozytorzy tacy jak Haydn i Mozart mogli napisać trudniejszy materiał na pełniejszą klawiaturę.
Zanim kompozytorzy romantyczni, tacy jak Chopin i Liszt, tworzyli muzykę w połowie XIX wieku, fortepiany miały nawet siedem oktaw, co pozwalało im komponować utwory o jeszcze bardziej ambitnym zakresie, takie jak zaskakująco wirtuozowska „La Campanella”.
Steinway stworzył 88 klawiszowy fortepian
Pod koniec lat 80. XIX wieku producent fortepianów Steinway stworzył 88-klawiszowy fortepian. Inni producenci poszli w ich ślady i od tego czasu model Steinwaya stał się standardem.
88-klawiszowe pianino ma siedem oktaw plus trzy dolne nuty.
Posiada 52 klawisze białe i 36 czarne, przy czym każda oktawa składa się z siedmiu klawiszy białych i pięciu klawiszy czarnych.
Dlaczego producenci poprzestali na 88 klawiszach?
Dzisiejsi kompozytorzy zwykle piszą muzykę fortepianową, która mieści się w zakresie modelu 88-klawiszowego. Większość producentów fortepianów również akceptuje to jako granicę, ponieważ wszystkie inne dźwięki są zbyt wysokie lub zbyt niskie dla ludzkiego ucha.
Ale jest kilka wyjątków. Stuart and Sons ustanowili rekord świata w 2018 roku, kiedy stworzyli 9-oktawowe pianino ze 108 klawiszami.
Bösendorfer sprzedaje 97-klawiszowe pianina, których dziewięć dodatkowych klawiszy jest pomalowanych na czarno, dzięki czemu pianista może odróżnić je od standardowych 88. Klawisze są rzadko używane, ale dodatkowe struny basowe dodają harmoniczny rezonans, który przyczynia się do bogatego, ogólnego brzmienia instrumentu .
